Mervanilerin İlhakı

Vezîr Nizâm ül-Mülk'ün damadı olan devrin ileri gelen devlet adamlarından Fahr üd-Devle Muhammed b. Cüheyr, Mervânî Devleti'nin zenginliğini ileri sürerek Diyarbekir bölgesine yapılacak bir sefer için Sultan Melikşâh'ı teşvîk ve iknâ etmişti. Sultan Melikşâh, Diyarbekir emîrliğini Fahr üd-Devle'ye vermiş, Artuk Bey ve Arap emîri Seyf üd-Devle'nin de bulunduğu büyük bir orduyu Diyarbekir'e göndermişti (1084).
Bu Selçuklu ordusu Âmid (Diyarbekir), Meyyâfârıkîn gibi büyük şehirleri de zabtederek Diyarbekir bölgesine hâkim oluyor, böylece Mervânî Devleti'ni ortadan kaldırıyordu (1085). Sultan Melikşâh, Mervânî Devleti'nin yardımına koşan Musul emîri Şeref el-Devle Müslim'e de kızmış ve Musul üzerine yürüyerek şehri teslim almıştı. Ancak bu sırada Horasan'da kardeşi Tekiş'in isyan etmesi üzerine, Şerefü'd-devle Müslim'i yerinde bırakmıştı. Sultan Melikşâh daha sonra Tekiş'e karşı harekete geçmiş ve sığınmış olduğu Tirmiz kalesinden zorla indirerek gözlerine mil çektirmiş ve hapsettirmişti (1085). Böylece kendisini dış fetihler sırasında engelleyen önemli bir rakibini ortadan kaldırıyordu.